Skrót wiadomości - środa, 8 maja 09-05-2013 06:00

09-05-2013 06:00
09.05. Warszawa (PAP) - Przegląd najważniejszych wiadomości gospodarczych, krajowych i ze świata.

WIADOMOŚCI GOSPODARCZE----------------------

MAKROEKONOMIA, WSKAŹNIKI

Rada Polityki Pieniężnej na środowym posiedzeniu obniżyła stopy procentowe o 25 pb, referencyjna stopa procentowa NBP wynosić będzie od czwartku 3,00 proc. w skali rocznej - podała RPP w komunikacie.

Decyzje RPP w kolejnych miesiącach będą uzależnione od oceny danych pod kątem prawdopodobieństwa utrzymania się inflacji w średnim okresie wyraźnie poniżej celu NBP - wynika z komunikatu po majowym posiedzeniu RPP.

Obniżki stóp procentowych NBP w maju nie należy traktować jako początku nowego cyklu obniżek - poinformował w środę prezes NBP Marek Belka. W jego ocenie, jeśli chodzi o przyszłe decyzje Rady, to możliwe są zarówno obniżki, jak i utrzymywanie stóp na niezmienionym poziomie.

Obniżka stóp procentowych nie powinna spowodować zakłóceń na rynku obligacji, rozumianych jako odwrót inwestorów zagranicznych, natomiast może zmniejszyć "nadmierne" apetyty inwestorów zagranicznych na polskie papiery - ocenił w środę prezes NBP Marek Belka.

Polska gospodarka nie powinna już dalej zwalniać, a wzrost PKB w I kw. 2013 r. był nieco wyższy niż w IV kw. 2013 r. - uważa prezes NBP Marek Belka. Jego zdaniem nie ma ryzyka deflacji, a inflacja po okresie wakacyjnym powinna rosnąć.

Barometr transportowy, obrazujący stosunek frachtów do wolnych przestrzeni ładunkowych, na koniec I kwartału 2013 r. obniżył się o 13 pkt. proc. względem IV kwartału 2012 r. i wyniósł 35:65 - wynika z przesłanego PAP raportu firmy TimoCom.

W kwietniu upadły 83 firmy, co oznacza wzrost o 10,7 proc. w ujęciu miesięcznym oraz wzrost o 29,7 proc. wobec kwietnia zeszłego roku - podała w komunikacie Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych. KUKE prognozuje, że w całym 2013 r. upadnie ok. 1313 przedsiębiorstw.

We wtorek, 7 maja banki utrzymywały na rachunku bieżącym w NBP środki o wartości 31.407,88 mln zł wobec 29.872,55 mln zł w poniedziałek - podał NBP.

Zaangażowanie kapitałowe Banku Gospodarstwa Krajowego w spółkę Polskie Inwestycje Rozwojowe planowane jest do poziomu 9,9 proc. - poinformował minister skarbu Włodzimierz Karpiński.

Wielkość emisji EU ETS w 2012 roku spadła o 3,15 proc. rdr - podał w opracowaniu miesięcznym Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami.

W Niemczech w marcu 2013 r. produkcja przemysłowa wzrosła o 1,2 proc. mdm, podczas gdy w poprzednim miesiącu wzrosła o 0,6 proc., po korekcie - poinformowało w komunikacie Ministerstwo Gospodarki.

W USA zanotowano wzrost wniosków o kredyt hipoteczny MBA. Indeks zwyżkował w tygodniu zakończonym 3 maja 2013 r. o 7,0 proc., po uwzględnieniu czynników sezonowych - podano w komunikacie.

BUDŻET, DŁUG

Dochody budżetu państwa z podatku od wydobycia niektórych kopalin wyniosły na koniec marca 2013 roku 544,779 mln zł, czyli 24,8 proc. planu na ten rok - podało w środę Ministerstwo Finansów w sprawozdaniu operatywnym z wykonania budżetu państwa.

Deficyt budżetu państwa po marcu 2013 roku wyniósł 24.452,7 mln zł wobec 24.405,7 mln zł szacowanego wcześniej - podało w środę Ministerstwo Finansów w sprawozdaniu operatywnym z wykonania budżetu państwa.

Wpływy z VAT wyniosły po marcu 21 proc. planu, czyli 26.602,2 mln zł - podało w środę Ministerstwo Finansów w sprawozdaniu operatywnym z wykonania budżetu państwa.

W wyniku konsolidacji zarządzania płynnością sektora publicznego na koniec kwietnia 2013 roku zgromadzono środki w wysokości 30 mld zł, z czego w depozytach terminowych 27,2 mld zł oraz w depozytach typu O/N 2,8 mld zł - poinformowało Ministerstwo Finansów w środowym komunikacie.

Według danych na koniec kwietnia, w 2013 roku do wykupu pozostaje dług o wartości nominalnej 48,3 mld zł - poinformowało w komunikacie Ministerstwo Finansów.

Według stanu na 30 kwietnia 2013 roku z tytułu wykupu i obsługi złotowych SPW na krajowy rynek wypłynie kwota 59,7 mld zł, a z tytułu środków przekazanych OFE dodatkowo 8,0 mld zł - poinformowało Ministerstwo Finansów w komunikacie.

Poziom długu krajowego na koniec kwietnia 2013 roku wyniósł 555 mld zł wobec 526,1 mld zł na koniec 2012 roku - poinformowało Ministerstwo Finansów w komunikacie.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przekazał w tym tygodniu otwartym funduszom emerytalnym (OFE) 42,6 mln zł - poinformował ZUS w komunikacie.

Polska wykorzysta wszystkie procedury odwoławcze dotyczące zarzutów Komisji Europejskiej (KE) dotyczących nieprawidłowości w wydawaniu funduszy rolnych - poinformował w środę minister rolnictwa Stanisław Kalemba. KE nałożyła na Polskę karę ok. 80 mln euro.

GIEŁDA

Indeks Nikkei 225 na zamknięciu wzrósł o 0,7 proc. i wyniósł 14.285,69 pkt.

Chiński Shanghai Composite Index na zamknięciu wzrósł o 0,5 proc. i wyniósł 2.246,30 pkt.

WIG 20 na zamknięciu sesji wzrósł o 0,86 proc. i wyniósł 2.367,91 pkt.

Indeks węgierskiej giełdy BUX na zamknięciu spadł o 0,22 proc. i wyniósł 18.458,42 pkt.

Brytyjski indeks FTSE 100 na zamknięciu sesji wzrósł o 0,4 proc., do 6.583,48 pkt.

Francuski indeks CAC 40 na zamknięciu wzrósł o 0,89 proc. i wyniósł 3.956,28 pkt.

Niemiecki indeks DAX na zamknięciu sesji wzrósł o 0,83 proc. i wyniósł 8.249,71 pkt.

SPÓŁKI

Zarząd ZE PAK zmniejszył rekomendację dotyczącą wypłaty dywidendy za 2012 r. do 20 proc. zysku netto z 30 proc. proponowanych wcześniej - podała spółka w komunikacie.

Elektrownia Połaniec z grupy GDF Suez Energia Polska i Bogdanka podpisały list intencyjny w sprawie współpracy przy projekcie budowy elektrowni węglowej o mocy 500 MWe na Lubelszczyźnie - podała Bogdanka. Spółka szacuje, że potencjalne dostawy węgla do elektrowni mogłyby wynieść 1,5-2 mln ton rocznie.

Zysk netto grupy ING Banku Śląskiego w pierwszym kwartale 2013 roku spadł do 259,7 mln zł z 271,5 mln zł rok wcześniej - poinformował bank w komunikacie. Zysk banku okazał się znacznie wyższy od oczekiwań rynkowych na poziomie 193,4 mln zł.

Strata netto grupy TVN, przypadająca akcjonariuszom jednostki dominującej, wyniosła w I kwartale 2013 roku 43,82 mln zł i była mniejsza od konsensusu na poziomie 53,6 mln zł straty.

TVN podtrzymuje prognozę spadku rynku reklamy TV w 2013 roku o średniej jednocyfrowej dynamice - poinformował TVN w komunikacie prasowym. Spółka podała również, że w I kw. rynek reklamy TV stracił 8,9 proc. wartości w ujęciu rok do roku.

Wynik platformy nc+, ze względu na trwającą restrukturyzację, będzie w nadchodzących kwartałach niższy niż w pierwszym kwartale tego roku. Pełne synergie wynikające z powstania platformy mają być widoczne w wynikach grupy TVN od 2014 roku - poinformowali podczas konferencji przedstawiciele TVN.

Ministerstwo Skarbu Państwa do końca czerwca chce zakończyć proces wyboru doradców finansowych w drugim etapie sprzedaży akcji Polskiego Holdingu Nieruchomości. W zależności od otrzymanych ofert MSP sprzeda cały posiadany pakiet akcji spółki lub jego część - poinformował wiceminister skarbu Paweł Tamborski.

Asseco Business Solutions przerwało prace nad akwizycją w Polsce, jednak nie wyklucza powrotu do tego projektu w przyszłości. W 2013 r. jest możliwe, że spółka wypracuje przychody porównywalne z 2012 r., ale trudno jej będzie w całym roku utrzymać 20-proc. poziom rentowności netto, jaki uzyskała w I kw. tego roku.

Oferta Compu za 21,2 mln zł brutto została wybrana jako najkorzystniejsza w drugiej części przetargu na przeprowadzenie szkoleń pracowników JOPiLS z obsługi aplikacji dziedzinowych SI POMOST - podało Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich (CRZL).

Aplisens, producent przemysłowej aparatury kontrolno-pomiarowej, chce w tym roku pokazać lepsze rdr rezultaty, choć dynamiki wzrostu przychodów i zysków nie będą raczej tak wysokie jak w 2012 r. Grupa przeznaczy w 2013 r. na inwestycje ponad 20 mln zł, głównie na budowę zakładu w Radomiu.

Zarząd Ronson Europe rekomenduje przeznaczenie na dywidendę za 2012 rok kwoty 8,17 mln zł, czyli po 0,03 zł dywidendy na akcję. Zarząd chce, by w przyszłości wypłata dla akcjonariuszy mierzona stopą dywidendy była wyższa niż w tym roku - poinformowała spółka w komunikacie.

Rada nadzorcza Votum pozytywnie oceniła rekomendację zarządu spółki dotyczącą przeznaczenia na dywidendę za 2012 rok 5,28 mln zł, czyli 0,44 zł dywidendy na akcję - podała spółka w komunikacie.

PTC miała w I kwartale 2013 roku 583 mln zł EBITDA, co oznacza wzrost o 8,4 proc. rok do roku - poinformowała PTC w komunikacie. Marża EBITDA wyniosła 36,5 proc. w porównaniu z 30,8 proc. w I kwartale 2012 r.

MSP do końca maja poinformuje czy i ewentualnie jakie aktywa mogą zostać wniesione do Energi przed jej IPO. Jednym z wariantów jest wniesienie ZEW Niedzica - poinformował dziennikarzy wiceminister skarbu Paweł Tamborski.

Nowa fiskalizacja, która istotnie wpłynęła na wyniki Elzabu w I kw. 2013 r., będzie miała także pewien pozytywny wpływ na wyniki spółki w II kw. - poinformował PAP prezes Elzabu Krzysztof Urbanowicz. W jego ocenie 2013 r. może być najlepszy w historii spółki.

Monnari Trade ma do 27 maja wyłączność na rokowania mające na celu uzgodnienie formy prawnej, warunków finansowych i harmonogramu procesu ewentualnej inwestycji w firmę Kan, właściciela sieci sklepów z odzieżą damską pod markami Tatuum i Coyoco - podało Monnari w komunikacie.

Zarząd KGHM rekomenduje wypłatę w formie dywidendy 1,6 mld zł z zysku za 2012 r., czyli 8 zł na akcję. Jako dzień dywidendy zarząd proponuje 12 lipca, natomiast wypłata miałaby nastąpić w dwóch równych ratach po 4 zł, pierwsza: 14 sierpnia oraz druga: 14 listopada - poinformowała spółka w komunikacie.

Dług netto TVN na koniec 2013 roku nie powinien być istotnie wyższy niż 2 mld zł, które spółka zaraportowała na koniec I kw. - wynika z wypowiedzi Johna Driscolla, wiceprezesa TVN.

Prezes PLL LOT Sebastian Mikosz nie wyklucza, że wystąpi do ministra skarbu o kolejną transzę pomocy publicznej dla spółki. Poinformował, że w spółce trwa audyt wyników finansowych za ubiegły rok. LOT odnotuje stratę, która może przekroczyć 200 mln zł.

Zarząd ABC Data rekomenduje walnemu zgromadzeniu wypłatę dywidendy w kwocie blisko 30 mln złotych (29.728.874,64 złotych), co daje 24 grosze na akcję, i oznacza 50 proc. wzrost w stosunku do dywidendy wypłaconej rok wcześniej - podała spółka w komunikacie.

WALUTY

Wydarzeniem tygodnia dla rynku złotego jest posiedzenie RPP i decyzja dotycząca poziomu stóp procentowych. Zdaniem analityków, RPP nieznacznie umocniła złotego, ale przed końcem tygodnia nie można wykluczyć korekty, która osłabi złotego. Ekonomiści oceniają, że decyzja i komunikat RPP umocniły krajowy rynek długu i w najbliższym czasie możliwe są duże wahania poziomów na rynku.

Narodowy Bank Polski ustalił kurs złotego do dolara na 3,1609, a kurs złotego do euro na 4,1487 - poinformował NBP.

Europejski Bank Centralny (EBC) ustalił kurs euro na 1,3135 USD i 129,89 JPY za euro - podał bank na swojej stronie internetowej.

Stawka referencyjna Polonia spadła w środę do 3,0 proc. z 3,02 proc. we wtorek - podał NBP.

TOWARY

Zapasy ropy naftowej w USA wzrosły w ubiegłym tygodniu o 0,23 mln baryłek, czyli 0,1 proc., do 395,51 mln baryłek - poinformował amerykański Departament Energii (DoE).

Cena ropy Brent w kontraktach na VI 2013 na Międzynarodowej Giełdzie Paliw w Londynie (ICE Futures) wyniosła o godz. 07:00 104,48-104,50 USD za baryłkę.

Notowania ropy naftowej na giełdzie paliw w Nowym Jorku rosną. Zapasy surowca w USA są coraz wyższe - podają maklerzy. Baryłka lekkiej słodkiej ropy West Texas Intermediate, w dostawach na czerwiec na giełdzie paliw NYMEX w Nowym Jorku, jest wyceniana na 95,82 USD, po wzroście o 20 centów.

Cena miedzi w transakcjach trzymiesięcznych na Londyńskiej Giełdzie Metali wzrosła do 7354,75 USD/t.

OPINIE, PROGNOZY

Warszawska giełda może dołączyć do światowego trendu wzrostowego obecnego od dłuższego czasu na innych rynkach, gdyż powoli zaczynają wygasać niepokoje związane z przyszłością OFE w Polsce - uważają zarządzający KBC TFI.

Środowa sesja na warszawskim parkiecie przebiega pod znakiem lekkich wzrostów. W ocenie analityków krótkoterminowym celem dla WIG-u 20 jest poziom 2.400 pkt. Jest jednak ryzyko, że w tym miesiącu dojdzie do korekty na giełdach w USA, co przełoży się na zachowanie indeksów na GPW.

Obecny cykl obniżek stóp procentowych NBP może zakończyć się w lipcu, przy głównej stopie referencyjnej na poziomie 2,75 proc. wobec 3,0 proc. po ostatniej, środowej obniżce - sądzi JP Morgan. Prognoza opatrzona jest ryzykiem.

POZOSTAŁE WIADOMOŚCI GOSPODARCZE

Komisja Nadzoru Finansowego ocenia, że o ile w przypadku sektora ubezpieczeniowego możliwe jest utrzymanie dotychczasowych zasad wypłaty dywidendy to w przypadku sektora bankowego nie jest to pewne. Zysk sektora bankowego w 2013 r. może być zbliżony do wyniku osiągniętego w 2010 roku - poinformował PAP Andrzej Jakubiak, przewodniczący KNF.

Udział akcji w portfelach Otwartych Funduszy Emerytalnych spadł mdm w kwietniu 2013 roku o 0,42 proc., do 101,143 mld zł, a udział obligacji skarbowych zwiększył się o 0,44 proc., do 121,8 mld zł - wynika z wyliczeń PAP na podstawie raportów przesłanych przez OFE.

BGK udzielił dotychczas oraz jest w trakcie negocjacji w ramach programu Inwestycje Polskie kredytów o wartości ok. 1 mld zł - napisał w prezentacji przygotowanej na posiedzenie senackiej komisji minister skarbu Włodzimierz Karpiński.

Talisman wycofuje się z Polski z powodów strategicznych. Polskie aktywa spółki i jej trzy koncesje na poszukiwanie gazu w basenie Morza Bałtyckiego przejmie San Leon - podał San Leon w komunikacie prasowym.

Zakończyły się konsultacje i uzgodnienia dotyczące projektu zmiany ustawy Prawo geologiczne i górnicze. Wkrótce projekt zostanie przedstawiony w wersji uwzględniającej uwagi środowiska - poinformował Rafał Miland, dyrektor departamentu geologii i koncesji geologicznych w ministerstwie środowiska.

Perspektywy rozwoju wydobycia gazu łupkowego w Polsce należy obecnie oceniać z umiarkowanym optymizmem - poinformował Hubert Kiersnowski z Państwowego Instytutu Geologicznego.

Komisja Nadzoru Finansowego ocenia, że sytuacja sektora ubezpieczeniowego pozostaje stabilna i Komisja prawdopodobnie utrzyma dotychczasowe zasady wypłaty dywidendy przez ubezpieczycieli - poinformował Andrzej Jakubiak, przewodniczący KNF.

Według danych Ministerstwa Finansów uzyskanych z Izb Skarbowych w pierwszym kwartale 2013 r. zarejestrowano około 117 tys. kas fiskalnych - poinformowało PAP biuro prasowe resortu.

Ministerstwo gospodarki zaproponuje zmiany w projekcie ustawy o odnawialnych źródłach energii (OZE), które miałyby m.in. zmienić sytuację na rynku świadectw pochodzenia energii, tzw. zielonych certyfikatów, na którym panuje nadpodaż.

WYDARZENIA Z KRAJU------------------

PiS chce zwołania specjalnego posiedzenia sejmowej komisji infrastruktury ws. ewentualnych relacji ministra transportu Sławomira Nowaka z firmami zarabiającymi na państwowych kontraktach. Oczekuje, że odbędzie się ono w ten piątek, a Nowak się na nim pojawi.

15 proc. dorosłych Polaków uznaje siebie za bezrobotnych; z deklaracji respondentów wynika, że osoby bezrobotne i poszukujące pracy można spotkać w więcej niż co czwartej rodzinie (29 proc.) - podano w sondażu CBOS przekazanym PAP w środę.

32 proc. pracowników, badanych przez Państwową Inspekcję Pracy (PIP), przyznało, że w ich firmach nie było wypłacane wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych, 27 proc. podało, że doszło do opóźnień w wypłacie wynagrodzenia.

Minister ds. europejskich Piotr Serafin wyraził w środę nadzieję, że do końca czerwca uda się znaleźć polityczne porozumienie w sprawie budżetu UE na lata 2014-2020.

Polska wykorzysta wszystkie procedury odwoławcze dotyczące zarzutów Komisji Europejskiej (KE) dotyczących nieprawidłowości w wydawaniu funduszy rolnych - poinformował w środę minister rolnictwa Stanisław Kalemba. KE nałożyła na Polskę karę ok. 80 mln euro.

Kluby parlamentarne PO, PiS, RP, PSL, SLD i SP opowiedziały się za nowelizacją prawa prasowego zakładającą, że niedopełnienie rejestracji czasopism nie będzie już występkiem zagrożonym grzywną lub karą ograniczenia wolności, a wykroczeniem karanym grzywną.

Kierowany przez Macieja Laska zespół smoleński przy KPRM zwrócił się do naukowców zespołu parlamentarnego Antoniego Macierewicza (PiS), by pokazali dowody na poparcie swoich hipotez. Macierewicz odpowiedział, że chce się spotkać, ale nie przyjmuje warunków wstępnych.

W 2012 r. udało się odwrócić niekorzystny trend w poborze opłat abonamentowych - ocenił przewodniczący KRRiT Jan Dworak, który w środę w Senacie przedstawił sprawozdanie KRRiT. W 2012 r. wpływy z abonamentu wyniosły 550 mln zł, o 80 mln zł więcej niż w 2011 r.

Przedsiębiorcy, którym generalni wykonawcy nie zapłacili za wykonaną pracę przy budowie dróg, otrzymali dotychczas od Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad blisko 710 mln złotych - poinformowała w środę GDDKiA.

We wtorek rząd zajmie się projektem ustawy o pomocy państwa przy kupowaniu pierwszego mieszkania, tzw. programem "Mieszkanie dla młodych" - poinformował w środę na Twitterze minister transportu Sławomir Nowak.

Ściganie sprawcy gwałtu z urzędu a nie jedynie na wniosek ofiary zakłada projekt, który w środę poparły wszystkie kluby poselskie. Trafi on jednak ponownie do sejmowej komisji, ponieważ PiS zgłosił poprawki zaostrzające kary za takie przestępstwa.

Kolejna grupa rodziców, tym razem dzieci urodzonych w 2012 r., domaga się prawa do wydłużonego urlopu rodzicielskiego; w tej sprawie w środę skierowali petycję do premiera Donalda Tuska.

WYDARZENIA Z ZAGRANICY----------------------

75 proc. Europejczyków uważa, że kryzys w ich kraju w tym roku jeszcze bardziej się pogłębi - wynika z opublikowanego we wtorek sondażu Ipsos/CGI, przeprowadzonego we Francji, Wielkiej Brytanii, Niemczech, Włoszech, Hiszpanii i Polsce.

Przed szczytem UE 22 maja, który będzie poświęcony energetyce i podatkom, szef KE Jose Manuel Barroso wezwał przywódców krajów unijnych do wypracowania zrównoważonego podejścia do wykorzystania potencjału niekonwencjonalnych węglowodorów, w tym gazu łupkowego.

Komisja Europejska zaproponowała w środę konkretne działania, zmierzające do wzmocnienia praw obywateli UE i usunięcia przeszkód w korzystaniu z tych praw w różnych sytuacjach, jak zakupy przez internet, szukanie pracy w innym kraju UE czyudział w wyborach.

Amerykańska administracja przekaże 100 mln dolarów na pomoc humanitarną dla pogrążonej w wojnie domowej Syrii - podała agencja Associated Press w środę, powołując się na źródła dyplomatyczne.

Sąd apelacyjny w Mediolanie utrzymał w środę wyrok 4 lat więzienia dla b. premiera Włoch Silvio Berlusconiego, wydany w październiku 2012 r. w procesie w sprawie oszustw podatkowych przy zakupie praw do emisji zagranicznych filmów w jego telewizji Mediaset. Obrona Berlusconiego zapowiedziała skierowanie sprawy do Sądu Najwyższego. Jego adwokat Niccolo Ghedini oświadczył, że mediolański sąd jest uprzedzony do byłego szefa rządu.

Wicepremier Rosji Władisław Surkow złożył rezygnację ze stanowiska - oświadczył w środę Kreml, dodając, że nastąpiło to z powodu niewykonania przez rząd premiera Dmitrija Miedwiediewa dekretów i poleceń prezydenta Władimira Putina.

Od początku maja br. Ukraina praktycznie zaprzestała importu gazu z Rosji - podała agencja informacyjna Interfax-Ukraina.

Do 7 wzrosła liczba śmiertelnych ofiar wypadku w porcie w Genui we Włoszech, gdzie w nocy z wtorku na środę statek-kontenerowiec staranował wieżę kontrolerów ruchu, stojącą na molo. 3 osoby są zaginione, a 4 zostały ranne, w tym dwie ciężko.

Około 50 tys. zwolenników opozycji zgromadziło się w środę pod Kuala Lumpur, żądając przejrzystych przepisów wyborczych oraz protestując przeciwko sfałszowanym ich zdaniem wynikom ostatnich wyborów. Po raz 13. z rzędu wygrała w nich rządząca koalicja.

(PAP)

pif/ osz/ asa/


Kontrakty na różnicę są złożonymi instrumentami i wiążą się z dużym ryzykiem szybkiej utraty środków pieniężnych z powodu dźwigni finansowej.
72% rachunków inwestorów detalicznych odnotowuje straty w wyniku handlu kontraktami na różnicę u niniejszego dostawcy.
Zastanów się, czy rozumiesz, jak działają kontrakty na różnicę, i czy możesz pozwolić sobie na wysokie ryzyko utraty pieniędzy.